Standardy ESRS i dyrektywa CSRD – znaczenie dla raportowania ESG

Raportowanie zarządzania tematami ESG (Environmental, Social, Governance) odgrywa kluczową rolę w obszarze zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Dzięki niemu organizacje mogą nie tylko prezentować swoje osiągnięcia interesariuszom, ale również zidentyfikować kluczowe obszary wpływu, uporządkować procesy wewnętrzne oraz zrewidować cele i wyniki. Wraz z wejściem w życie dyrektywy Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) od stycznia 2024 roku, przedsiębiorstwa działające na terenie Unii Europejskiej będą zobowiązane do raportowania swoich działań z zakresu zrównoważonego rozwoju zgodnie z Europejskimi Standardami Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS).

Ewolucja raportowania zrównoważonego rozwoju: od GRI do ESRS

Obecnie najczęściej stosowanymi standardami raportowania są standardy GRI (Global Reporting Initiative). Jednak od 2024 roku sytuacja ta zmieni się w państwach członkowskich UE ze względu na wprowadzenie dyrektywy CSRD. Nowe wymagania raportowe nałożą obowiązek stosowania standardów ESRS, co oznacza istotną zmianę podejścia do ujawniania informacji ESG.

ESRS, opracowane przez Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG), mają na celu ujednolicenie standardów ujawnień, co ułatwi porównywanie wyników zrównoważonego rozwoju między różnymi organizacjami. Dzięki temu przedsiębiorstwa będą w stanie w bardziej przejrzysty sposób komunikować swoje wysiłki i osiągnięcia w zakresie ochrony środowiska, wpływu społecznego oraz zarządzania.

Harmonogram wdrażania dyrektywy CSRD

Harmonogram wdrażania dyrektywy CSRD wygląda następująco:

• Od 1 stycznia 2024 r. dyrektywa obejmie firmy, które już podlegają dyrektywie NFRD (zatrudniające powyżej 500 pracowników i będące jednostkami zainteresowania publicznego). Pierwsze raporty według nowych standardów sporządzą w 2025 r. za rok 2024.
• Od 2025 r. (raporty za 2025 r. publikowane w 2026 r.) obowiązek raportowania obejmie wszystkie duże firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników.
• Od 2026 r. (raporty za 2026 r. publikowane w 2027 r.) obowiązek raportowania zostanie rozszerzony na małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie, zatrudniające ponad 10 pracowników.

Ostatecznie dyrektywa obejmie około 40 000 przedsiębiorstw w UE, co stanowi ogromne rozszerzenie zakresu obowiązków raportowych w porównaniu do NFRD.

Struktura Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS)

Standardy ESRS są zbudowane modułowo, co oznacza, że składają się z kilku wzajemnie powiązanych elementów. Główne moduły to:

1. ESRS 1: Ogólne wymagania
   • Nie zawiera konkretnych wskaźników, ale definiuje zasady, na jakich opiera się raportowanie. Wprowadza m.in. zasadę podwójnej istotności, która oznacza ocenę zarówno wpływu organizacji na otoczenie, jak i wpływu czynników zewnętrznych na działalność przedsiębiorstwa.
2. ESRS 2: Ogólne ujawnienia
   • Zawiera 12 obowiązkowych ujawnień dotyczących ogólnych informacji o organizacji, strategii, zarządzaniu oraz przeprowadzonej analizie istotności.

Podział tematyczny standardów ESRS

Standardy ESRS można podzielić na trzy główne grupy tematyczne: środowisko, społeczeństwo oraz ład zarządczy. Każda z nich zawiera szczegółowe wymagania ujawnienia informacji, które pozwalają na kompleksowe przedstawienie działań firmy w obszarze zrównoważonego rozwoju.

Środowisko (E)

• ESRS E1: Zmiana klimatu (9 wymaganych ujawnień) – raportowanie emisji gazów cieplarnianych, strategii adaptacyjnych oraz działań na rzecz ograniczenia wpływu na klimat.
• ESRS E2: Zanieczyszczenie (6) – ujawnienia dotyczące emisji zanieczyszczeń do powietrza, wody i gleby oraz strategii minimalizowania negatywnego wpływu.
• ESRS E3: Zasoby wodne i morskie (5) – ocena zużycia wody oraz zarządzanie zasobami wodnymi.
• ESRS E4: Bioróżnorodność i ekosystemy (6) – działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej.
• ESRS E5: Gospodarka o obiegu zamkniętym (6) – raportowanie praktyk w zakresie efektywnego wykorzystania surowców i minimalizacji odpadów.

Społeczeństwo (S)

• ESRS S1: Zatrudnienie (17) – ujawnienia dotyczące warunków pracy, różnorodności i inkluzji oraz dobrostanu pracowników.
• ESRS S2: Pracownicy w łańcuchu wartości (5) – ocena wpływu działalności firmy na pracowników zatrudnionych w łańcuchu dostaw.
• ESRS S3: Otoczenie społeczne (5) – ujawnienia dotyczące relacji z lokalnymi społecznościami.
• ESRS S4: Konsumenci i użytkownicy końcowi (5) – raportowanie praktyk w zakresie ochrony konsumentów i bezpieczeństwa produktów.

Ład korporacyjny (G)

• ESRS G1: Praktyki biznesowe (6) – ujawnienia dotyczące przeciwdziałania korupcji, lobbingu oraz różnorodności w zarządach.

Wyzwania i korzyści wynikające z wdrożenia ESRS

Wprowadzenie obowiązku raportowania zgodnie z ESRS oznacza prawdziwą rewolucję dla wielu firm, zwłaszcza tych, które do tej pory nie miały doświadczenia w raportowaniu ESG. Dla takich podmiotów przygotowanie pierwszego raportu może być wyzwaniem z uwagi na szeroki zakres wymaganych danych oraz konieczność ich audytu.

Jednak pomimo trudności, korzyści wynikające z wdrożenia ESRS są znaczące:

• Zwiększona transparentność – przedsiębiorstwa będą zobowiązane do ujawnienia szczegółowych informacji na temat swoich działań w zakresie ESG, co przełoży się na większe zaufanie ze strony interesariuszy.
• Możliwość porównywania wyników – ujednolicone standardy pozwolą na łatwiejsze porównanie wyników różnych firm w tym samym sektorze.
• Lepsze zarządzanie ryzykiem – dokładna analiza wpływu działalności firmy na środowisko i społeczeństwo pozwoli na lepsze identyfikowanie ryzyk i podejmowanie odpowiednich działań.
• Dostęp do kapitału – firmy, które spełnią wymagania ESRS, mogą liczyć na większe zainteresowanie ze strony inwestorów oraz łatwiejszy dostęp do finansowania.

Obowiązkowy audyt i odpowiedzialność zarządu

Jednym z kluczowych aspektów wprowadzonych przez dyrektywę CSRD jest obowiązkowy audyt raportów ESG oraz odpowiedzialność zarządu za podawane dane. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, członkowie zarządu mogą ponieść odpowiedzialność karną i finansową. Wprowadzenie takich mechanizmów ma na celu zapewnienie wiarygodności i wysokiej jakości ujawnianych informacji.

Podsumowanie

Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS) oraz dyrektywa CSRD stanowią istotny krok naprzód w kierunku ujednolicenia i podniesienia jakości raportowania ESG. Choć wprowadzenie nowych wymagań będzie dużym wyzwaniem dla wielu przedsiębiorstw, przyniesie również liczne korzyści, w tym większą transparentność, lepsze zarządzanie ryzykiem oraz większe zaufanie interesariuszy. Dlatego warto już teraz przygotować się do spełnienia nowych wymagań poprzez odpowiednią reorganizację procesów wewnętrznych oraz zapoznanie się ze szczegółami standardów ESRS.