Wzornictwo w MŚP: Przewodnik po innowacjach produktowych i procesowych z przykładami

W świecie biznesu, gdzie konkurencja nigdy nie śpi, innowacja staje się kluczem do trwałego sukcesu i rozwoju. Właśnie z myślą o przedsiębiorcach, którzy chcą iść o krok dalej, już wkrótce (1.05.2024 – 31.07.2024) rusza nabór w ramach atrakcyjnego programu dla małych i średnich przedsiębiorstw Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego pt. “Wzornictwo w MŚP“. Kluczowym aspektem tego programu jest wykazanie  innowacji produktowej oraz procesowej w ramach przedsiębiorstwa oraz uzasadnienie rynkowe tej innowacji.  Program ma na celu wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w rozwijaniu i wdrażaniu nowych lub znacząco ulepszonych produktów, usług lub procesów biznesowych. Kluczowym aspektem tych innowacji jest ich wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstwa oraz ich zdolność do zaspokojenia lub stworzenia nowych potrzeb na rynku. Audyt wzorniczy i strategia wzornicza stanowią istotny element wniosku o dotację w ramach tego naboru.

Zgodnie z kryteriami dotacji, weryfikacji podlega, czy projekt obejmuje wprowadzenie/wdrożenie w przedsiębiorstwie innowacji produktowej, czy ta innowacja jest przedstawiona w czytelny, weryfikowalny i przekonywujący sposób. Dodatkowo możliwe jest wprowadzenie/wdrożenie innowacji w procesie biznesowym. Innowacja w procesie biznesowym musi być bezpośrednio związana z wdrożeniem innowacji produktowej.

Należy podkreślić też, że  innowacja produktowa musi zostać wprowadzona na rynek najpóźniej w ostatnim dniu realizacji projektu, w przypadku jego pozytywnego rozpatrzenia. W  związku z tym ocena występowania innowacji produktowej na etapie aplikacji o dotację obejmuje również uzasadnienie rynkowe tej innowacji: analizę popytu na rynkach docelowych, analizę pozycji konkurencyjnej opartej o podstawowe założenia z zakresu marketing mix (według koncepcji 4P sformułowanej przez Edmunda Jerome McCarthy’ego) czy analizę barier formalnych.

Ocena PARP dotycząca innowacji opiera się na definicji  zawartej w czwartym wydaniu Podręcznika Oslo OECD z 2018 roku. Według tej definicji, innowacja obejmuje wprowadzenie na rynek zupełnie nowego lub znacznie zmodyfikowanego produktu, procesu, bądź ich kombinacji, które odróżniają się od wcześniejszych realizacji tej samej organizacji. Taki produkt musi być dostępny dla potencjalnych odbiorców, a proces – zaimplementowany w działaniach firmy.

Co to jest innowacja produktowa?

Innowacja produktowa dotyczy wprowadzenia na rynek nowych lub znacząco ulepszonych towarów lub usług, które różnią się od dotychczas oferowanych rozwiązań przez dane przedsiębiorstwo. W kontekście dotacji “Wzornictwo w MŚP“, szczególny nacisk kładziony jest na aspekty wzornicze, czyli na estetykę, funkcjonalność, ergonomię  oraz ekoprojektowanie produktu.

Ekoprojektowanie to podejście do projektowania produktów które ma na celu minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko i promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów. Składa się z kilku etapów, które obejmują:

• Projektowanie: Etap projektowania zakłada tworzenie produktów lub usług z myślą o minimalnym oddziaływaniu na środowisko. Projekty uwzględniają czynniki takie jak efektywność zasobów, łatwość recyklingu, minimalizację zużycia energii i emisji zanieczyszczeń.
• Dobór materiałów: W tym etapie projektanci starają się wybierać materiały o jak najmniejszym wpływie na środowisko. Preferowane są materiały odnawialne, biodegradowalne lub łatwo poddające się recyklingowi. Ważne jest również ograniczanie użycia substancji szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi.
• Produkcja: Podczas produkcji kładzie się nacisk na zminimalizowanie zużycia energii, wody i surowców, a także ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń. Procesy produkcyjne są projektowane tak, aby były jak najbardziej efektywne i zrównoważone.
• Dystrybucja: Etap dystrybucji obejmuje transport produktów od miejsca produkcji do miejsca użytkowania. W ekoprojektowaniu dąży się do ograniczenia emisji CO2 poprzez optymalizację tras transportowych, wybór bardziej ekologicznych środków transportu oraz zmniejszenie zużycia opakowań.
• Użytkowanie: Podczas użytkowania produktów zachęta jest do oszczędzania energii, wody oraz innych zasobów naturalnych. Produkty mogą być projektowane z myślą o długiej żywotności, łatwości naprawy oraz ponownego wykorzystania.
• Model biznesowy (cykularny): W modelu biznesowym opartym na zasadach cyrkularnych, priorytetem jest minimalizowanie ilości odpadów i zużytych zasobów poprzez projektowanie produktów z myślą o ich ponownym wykorzystaniu, naprawie, regeneracji lub recyklingu. Firmy mogą stosować strategie takie jak leasing, wymiana lub udostępnianie produktów zamiast ich sprzedaży, co sprzyja zrównoważonemu wykorzystaniu zasobów. Wszystkie te etapy mają na celu stworzenie bardziej zrównoważonego systemu produkcji i konsumpcji, który minimalizuje negatywny wpływ na środowisko naturalne i przyczynia się do długotrwałego rozwoju społeczno-gospodarczego

Kluczowe jest, aby nowy lub ulepszony produkt nie tylko wyróżniał się na tle konkurencji, ale również odpowiadał na konkretne potrzeby rynku oraz przyczyniał się do wzrostu wartości dodanej oferty przedsiębiorstwa.

Co to jest innowacja procesowa?

Innowacja procesowa w ramach dotacji “Wzornictwo w MŚP” odnosi się do wprowadzenia nowych lub istotnie ulepszonych procesów wewnątrz przedsiębiorstwa, które dotyczą kluczowych funkcji biznesowych, takich jak produkcja, dystrybucja, marketing czy zarządzanie. Może to obejmować automatyzację procesów, wprowadzenie nowych technologii informacyjnych, ulepszenie logistyki czy usprawnienie zarządzania zasobami ludzkimi. Celem takich innowacji jest nie tylko zwiększenie efektywności i redukcja kosztów, ale również poprawa jakości produktów i usług, co w rezultacie może wzmacniać pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa na rynku.

Przykłady innowacji produktowych i procesowych

Innowacje produktowe i procesowe odgrywają kluczową rolę w rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, wpływając na ich konkurencyjność, efektywność i zdolność do ekspansji na nowe rynki. Poniżej przedstawiamy przykłady skutecznych innowacji produktowych oraz powiązanych z nimi innowacji procesowych dla różnych branż.

Innowacyjne rozwiązania w branży IT

• Innowacja produktowa: Rozwój zaawansowanego oprogramowania do zarządzania relacjami z klientami (CRM), które wykorzystuje sztuczną inteligencję do personalizacji interakcji z klientami i automatyzacji procesów sprzedaży.
• Innowacja procesowa: Implementacja metodologii Agile i DevOps w procesie rozwoju oprogramowania, co znacząco skróciło czas wypuszczenia nowych funkcji na rynek i poprawiło współpracę między zespołami programistów i działu marketingu.

Ekologiczne opakowania w branży spożywczej

• Innowacja produktowa: Wprowadzenie biodegradowalnych opakowań do produktów spożywczych, które są w pełni kompostowalne i produkowane z odnawialnych źródeł, jako odpowiedź na rosnącą świadomość ekologiczną konsumentów.
• Innowacja procesowa: Zastosowanie innowacyjnych technologii w procesie produkcji opakowań, takich jak druk 3D z biodegradowalnych materiałów, co umożliwiło personalizację opakowań i zredukowało odpady produkcyjne.

Rozwiązania e-commerce dla branży modowej

• Innowacja produktowa: Stworzenie zaawansowanej platformy e-commerce z wykorzystaniem rzeczywistości rozszerzonej (AR), umożliwiającej klientom przymierzanie ubrań wirtualnie przed zakupem.
• Innowacja procesowa: Optymalizacja łańcucha dostaw za pomocą systemów opartych na danych w czasie rzeczywistym, co umożliwiło szybszą dostawę produktów do klientów i zminimalizowało koszty logistyki.

Ekologiczne opakowania z materiałów odnawialnych dla branży produkcyjnej

• Innowacja produktowa: Opracowanie opakowań wykonanych z materiałów biodegradowalnych i kompostowalnych, takich jak skrobia roślinna, celuloza, czy włókna bambusowe, które są zarówno trwałe, jak i przyjazne dla środowiska.
• Innowacja procesowa: Wdrożenie technologii produkcji, która minimalizuje zużycie energii i surowców. Implementacja systemów oczyszczania wody i recyklingu odpadów w procesie produkcyjnym, co zmniejsza negatywny wpływ na środowisko naturalne.

Inteligentne opakowania z funkcją śledzenia dla branży opakowań

• Innowacja produktowa: Rozwój opakowań wyposażonych w inteligentne etykiety RFID lub NFC, umożliwiające śledzenie drogi produktu od producenta do konsumenta, co poprawia bezpieczeństwo i jakość dostarczanych towarów.
• Innowacja procesowa: Zastosowanie zaawansowanych systemów zarządzania łańcuchem dostaw, które integrują informacje z etykiet inteligentnych, pozwalając na optymalizację logistyki i zarządzanie zapasami w czasie rzeczywistym.

Zaawansowane materiały budowlane dla branży budowlanej

• Innowacja produktowa: Rozwój lekkich, ale wytrzymałych kompozytów budowlanych, które oferują lepszą izolację termiczną i akustyczną. Te nowe materiały znajdują zastosowanie zarówno w nowoczesnym budownictwie mieszkalnym, jak i komercyjnym, oferując alternatywę dla tradycyjnych materiałów.
• Innowacja procesowa: Wprowadzenie zautomatyzowanego systemu produkcji, który wykorzystuje robotykę i zaawansowaną analizę danych do optymalizacji procesów produkcyjnych. Dzięki temu przedsiębiorstwo może szybciej dostosowywać się do zmieniających się wymagań rynkowych oraz znacząco redukować odpady produkcyjne.

Zarówno innowacja produktowa, jak i procesowa muszą być ściśle powiązane z głównymi celami programu “Wzornictwo w MŚP”, tj. podniesieniem innowacyjności polskich MŚP poprzez zastosowanie profesjonalnego wzornictwa. Oczekuje się, że dzięki tym innowacjom przedsiębiorstwa będą w stanie nie tylko zwiększyć swoją konkurencyjność, ale również przyczynić się do rozwoju gospodarczego kraju przez oferowanie produktów i usług, które są zarówno wysokiej jakości, jak i atrakcyjne dla konsumentów, zarówno na rynku lokalnym, jak i międzynarodowym. Ważnym aspektem, o którym mówią wytyczne we wspomnianej dotacji PARP, jest bezpośredni związek innowacji procesowej z wprowadzeniem innowacji produktowej. Oznacza to, że wszelkie zmiany w procesach biznesowych powinny wspierać rozwój i dystrybucję nowego produktu lub usługi, co tworzy spójny system innowacji wewnątrzorganizacyjnej. Dotacje na Wzornictwo w MŚP są szansą na zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności polskich firm.